Trochę o państwie

Gość

Flaga i hymn
[link widoczny dla zalogowanych]

Włochy, Italia, Republika Włoska, Repubblica Italiana, państwo w południowej Europie, na Półwyspie Apenińskim, nad Morzem Śródziemnym oraz Morzami: Liguryjskim, Tyrreńskim, Jońskim i Adriatyckim. Obejmuje również wyspy: Sycylię, Sardynię, a także Wyspy: Liparyjskie, Poncjańskie, Toskańskie i Pelagijskie.

Graniczy na zachodzie z Francją, na północy ze Szwajcarią i Austrią, na wschodzie ze Słowenią. Na terytorium Włoch znajdują się dwie enklawy - San Marino i Watykan, do Włoch należy również mała enklawa Campione w Szwajcarii.

Język urzędowy: włoski.

Jednostka monetarna 1 lir = 100 centesimów, wycofany z obiegu 28 lutego 2002, zastąpiony przez euro.
Ludność
58,1 mln mieszkańców (2005). Średnia gęstość zaludnienia: 193 osoby/km2. Przyrost naturalny: 0,07 (2005). Analfabetyzm: 1,4%. Skład etniczny: Włosi (94,1%), Sardyńczycy (2,7%), Retoromanie (1,3%), ponadto Tyrolczycy, Słoweńcy, Albańczycy i Francuzi. Wyznania: katolicy (83,2%), protestanci (1%), bezwyznaniowcy (16,2%). Średnia długość życia: mężczyźni 77 lat, kobiety 83 lata (2005).

Powierzchnia głównie wyżynno-górzysta. Na północy rozciągają się Alpy, z najwyższym szczytem Mont Blanc (4807 m n.p.m.) oraz rozległa Nizina Padańska z żyznymi glebami. W Alpach jeziora, m.in.: Lugano, Maggiore, Como, Garda, Iseo.

Z północy na południe, przez cały półwysep biegną góry Apeniny, z najwyższym wzniesieniem w części środkowej masywu - w Abruzzach (Corno Grande, 2912 m n.p.m.) oraz licznymi kotlinami. Znajdują się tu również jeziora, m.in. Jezioro Trazymeńskie.

Obszar Włoch jest aktywny sejsmicznie - obejmuje czynne wulkany: Wezuwiusz (Półwysep Apeniński), Etna (Sycylia), Stromboli i Vulcano (Wyspy Liparyjskie).

Klimat śródziemnomorski. W górach silnie zaznaczona piętrowość klimatu i środowiska. Okres letni gorący i suchy, zimy chłodne i wilgotne, z dużymi opadami deszczu, w górach śniegu. Średnia temperatura powietrza i średnie opady dla stolicy wynoszą: w styczniu 7°C i 76 mm, w lipcu 25°C i 14 mm. Średnia roczna opadów na terytorium kraju od 500 mm (Sardynia, Sycylia) do 3000 mm (Alpy). W okresie letnim pojawia się ciepły i suchy wiatr - sirocco.

Bogata sieć rzeczna, główne rzeki: Pad, Tyber, Adyga, Piawa, Arno, Reno oraz Salso (Sycylia) i Tirso (Sardynia). Na rzekach liczne elektrownie wodne.

Naturalną szatę roślinną stanowi makia oraz lasy iglaste i dębowo-sosnowe z pinią i jesionem pokrywające 22% powierzchni. W górach lasy iglaste, łąki alpejskie.

Ze zwierząt żyją tu m.in.: gronostaje, króliki alpejskie, koziorożce alpejskie, niedźwiedź brunatny, antylopy, sarny, lisy, wilki, a na Sardynii daniele, muflony i dziki. Świat zwierzęcy i roślinny chroniony jest w wielu parkach narodowych i rezerwatach, m.in.: Gran Paradiso w Alpach, Abruzzo w Apeninach, Etna na Sycylii.

W starożytności prowincje Półwyspu Apenińskiego zamieszkiwały m.in.: ludy Etrusków, Ligurów, Italików. W VIII w. p.n.e. obszary południowe kolonizowali Fenicjanie i Grecy. W VII w. p.n.e. zdominowane przez Rzymian, którzy od 509 p.n.e. tworzyli republikę, później cesarstwo starożytnego Rzymu. Ostatni cesarz, Romulus Augustulus, został w 476 n.e. zdetronizowany przez germańskiego wodza pozostającego w służbie rzymskiej, Odoakra, który w 489 uległ z kolei najazdowi germańskich Ostrogotów pod wodzą Teodoryka Wielkiego. Teodoryk utworzył silne królestwo ze stolicą w Rawennie.
Najazdy na Rzym
W VI w. po rozbiciu państwa ostrogockiego północną część Włoch zajęli Longobardowie, część południowa znalazła się pod panowaniem Bizancjum (egzarchat Rawenny). W połowie VIII w. Pepin Mały utworzył ze zdobytego egzarchatu raweńskiego Państwo Kościelne. Państwo longobardzkie upadło w 774, rozbite przez Karola Wielkiego, który wcielił je do swego imperium, koronując się w 800 na cesarza rzymskiego. 843 Włochy wraz z tytułem cesarskim przypadły Lotarowi I.

Po Karolingach Włochy przeszły pod panowanie książąt Friuli (X w.). Południowe (bizantyjskie) Włochy podbili w IX w. Arabowie. 961 Włochy północne zajął Otton I Wielki, który 962 przyjął tytuł cesarza rzymskiego. Odtąd wszyscy cesarze niemieccy starali się utrzymać zwierzchność nad Włochami, wdając się jednocześnie w trwający do połowy XII w. konflikt z papieżami o zakres sprawowanej władzy (spór o inwestyturę). W XI w. południe półwyspu zajęli Normanowie, którzy utworzyli państwo (Królestwo Sycylii) pozostające w lennej zależność od papieży i toczyli walki z cesarzami niemieckimi.
Liga Lombardzka
W XII w. we Włoszech północnych i środkowych wzrosło znaczenie miast, które także podjęły walkę z cesarstwem. 1162 Fryderyk I Barbarossa pokonał i zburzył Mediolan, jednak w 1176, po przegranej z Ligą Lombardzką pod Legnano, uznał samodzielność miast włoskich. Podziały polityczne, walka miast o wpływy, rywalizacja cesarstwa z papiestwem doprowadziły do powstania 2 zwalczających się stronnictw: procesarskich gibelinów i propapieskich gwelfów (gibelinowie i gwelfowie). 1265 tron sycylijski przeszedł w posiadanie dynastii andegaweńskiej. W XIII i XIV w. we Włoszech północnych powstały potężne republiki miejskie: Genua, Mediolan, Florencja, Wenecja, które w pełni uniezależniły się od wpływów cesarskich.

Z czasem panowanie nad podzielonymi politycznie ziemiami włoskimi uzyskały Hiszpania i Francja. 1494-1559 konflikt pomiędzy tymi królestwami zakończył się utrzymaniem wpływów w Italii przez Habsburgów (Hiszpanię, a następnie Austrię). Na mocy pokoju utrechckiego, w 1713 Austria otrzymała Mediolan, Neapol, Mantuę, Piombino i Sardynię. 1714 książę sabaudzki otrzymał Sycylię, którą zamienił na Sardynię i 1720 przybrał tytuł króla Sardynii.

1738 pod formalne panowanie hiszpańskie przeszły Neapol i Sycylia, faktycznie uzyskując niezależność. Toskania w 1736 dostała się pod wpływy Austrii. 1748 Burbonowie hiszpańscy otrzymali Parmę i Piacenzę. 1797 na ziemiach włoskich powstały: Republika Cisalpińska, złożona z Lombardii, części Parmy oraz Państwa Kościelnego, z reszty Państwa Kościelnego utworzono 1798 Republikę Rzymską, z Genui - Republikę Liguryjską.
Traktatem pokojowym z Campo Formio (1797) Wenecję odstąpiono Austrii. 1805 Republikę Cisalpińską (od 1802 Republikę Włoską) przekształcono w Królestwo Włoch, do którego przyłączono Republikę Liguryjską, 1808 Parmę i Piacenzę, 1809 Państwo Kościelne. Tron królewski objął Józef Bonaparte, brat Napoleona I, po nim Joachim Murat. Po upadku Napoleona I, Lombardia wraz z Wenecją i Dalmacją przeszła pod panowanie Austrii, Genua Sardynii, Włochy południowe wróciły do Burbonów hiszpańskich.

1821 wybuchły powstania w Neapolu i Sycylii, 1830 w Państwie Kościelnym, Modenie i Parmie. 1848 przeciw Austrii wystąpiła Lombardia i księstwa środkowowłoskie, którym z pomocą przyszedł król sardyński Karol Albert. Sardyńczycy ulegli armii cesarskiej w bitwach pod Custozzą (27 lipca 1848) i Novarą (23 marca 1849), Karola Albert abdykował. 1849 tron Sardynii przejął Wiktor Emanuel II, który wspierany przez Francję i ochotniczą armię G. Garibaldiego w 1859 wznowił wojnę przeciw Austrii.

Po klęskach pod Magentą i Solferino (czerwiec), Austria oddała Lombardię, a do zwycięskiej Sardynii przyłączyły się księstwa: florenckie, parmeńskie i modeńskie. 1860 Garibaldi zajął Sycylię. 17 marca 1861 w Turynie Wiktor Emanuel II przyjął tytuł króla włoskiego. 1866 w nowej wojnie z Austrią Włosi odzyskali Wenecję, 1870 zajęli Rzym, który stał się stolicą zjednoczonego Królestwa Włoch.

1869 Włochy zaistniały jako państwo kolonialne, nabywając od miejscowego sułtana ziemie nad zatoką Aseb, nad Morzem Czerwonym. W ciągu następnych 20 lat zdobyły zwierzchnictwo nad całą Erytreą (kolonia od 1882). Nie powiodła się próba zdobycia całej Etiopii (klęska pod Aduą, 1896). Po wojnie z Turcją 1911-1912 (wojna trypolitańska 1911-1912) Włochy zyskały Trypolis i Cyrenajkę (Libię).
Traktat wersalski i II wojna światowa
W czasie I wojny światowej Włochy, początkowo neutralne, 1915 wypowiedziały wojnę Austrii, 1916 Niemcom. Na mocy wersalskiego traktatu pokojowego 1919 uzyskały południowy Tyrol, Trydent i Triest oraz kilka wysp na Morzu Adriatyckim. 1922, po zajęciu Rzymu przez faszystów, władza przeszła w ręce B. Mussoliniego. 1929 na mocy porozumienia rządu włoskiego z papieżem, z Watykanu uczyniono odrębne państwo. 1935-1936 faszystowskie Włochy podbiły Etiopię, w 1939 Albanię. 1940 przyłączyły się do wojny po stronie hitlerowskich Niemiec. Przegrana w Afryce 1941-1943 i inwazja aliancka na Sycylii w 1943, spowodowały upadek B. Mussoliniego, który został aresztowany.

Nowy rząd P. Badoglio wypowiedział wojnę Niemcom (13 października 1943), a Włochy do 1945 stały się miejscem walk między wojskami niemieckimi, które zajęły północne i środkowe Włochy, a nacierającymi od południa aliantami. We wrześniu 1943 uwolniony przez Niemców Mussolini utworzył całkowicie od nich zależną Republikę Salò, która upadła w kwietniu 1945, Mussolini został schwytany przez włoskich partyzantów podczas próby przedostania się do Szwajcarii i rozstrzelany 28 kwietnia tegoż roku. W czerwcu 1944, po wejściu aliantów do Rzymu, król Wiktor Emanuel III przekazał władzę swojemu synowi Humbertowi II, a w maju 1946 abdykował.
Włochy po II wojnie światowej
W czerwcu 1946, wraz z wyborami parlamentarnymi, odbyło się referendum, w którym większość Włochów opowiedziała się za ustanowieniem republiki. 1947 uchwalono republikańską konstytucję (weszła w życie 1 stycznia 1948). W okresie powojennym Włochy, na tle innych krajów europejskich, wyróżniały się brakiem stabilności politycznej (1945-1994 rząd zmieniał się 53 razy). Do 1963 w życiu politycznym dominowali chrześcijańscy demokraci kierowani m.in. przez A. de Gasperiego, którzy także później wchodzili w skład większości rządów koalicyjnych.

W wyborach z 1976 znaczącą siłą okazali się komuniści, którzy zdobyli przeszło trzecią część miejsc w izbie niższej parlamentu. Podejmowali oni próby utworzenia rządu koalicyjnego, który objąć miał chrześcijańską demokrację, socjalistów i komunistów. Do sformowania sojuszu nie doszło wobec zdecydowanego sprzeciwu chadecji. Po wyborach 1980 w parlamencie zawiązała się koalicja socjalistów z chadekami i republikanami. 1983 przywódca socjalistów B. Craxi został wybrany na pierwszego socjalistycznego premiera Włoch.

Stanął on na czele rządu, w skład którego wchodzili przedstawiciele chadecji, socjalistów, republikanów, socjaldemokratów i liberałów. Za rządów B. Craxiego (1983-1987) poprawiła się ogólna kondycja gospodarcza, nie udało się natomiast wyrównać dysproporcji w rozwoju gospodarczym północy i południa kraju. 1987-1988 próby sformowania rządów podejmowali chadecy - G. Goria, C. de Mita, których koalicyjne gabinety upadły po kilku miesiącach urzędowania. 1989, po długich negocjacjach, nową koalicję chadecji, socjalistów i kilku mniejszych partii udało się utworzyć G. Andreottiemu, który już wcześniej pełnił kilkakrotnie funkcję premiera (1972-1973, 1976-1979).
Włochy współczesne
1992 Włochami wstrząsnęły skandale polityczne, wywołane ujawnionymi przypadkami korupcji w polityce i gospodarce (akcja "czyste ręce") oraz powiązaniami tych środowisk z mafią. W przedterminowych wyborach z kwietnia 1992 rządzący chadecy otrzymali po raz pierwszy mniej niż 30% głosów, nadal jednak pozostali najsilniejszą partią w parlamencie. W tych samych wyborach sukces odnotowała prawicowa Liga Północna, która zyskała czwartą pod względem liczby mandatów reprezentację w parlamencie. 1992-1994 podjęto próby ustabilizowania systemu politycznego i gospodarki.

Rozpoczęto prywatyzację przedsiębiorstw państwowych, ograniczono deficyt budżetowy, zreorganizowano i ograniczono administrację państwową itp. Kolejne ujawniane afery korupcyjne, przestępcze powiązania czołowych polityków ze światem wielkiego biznesu, a nawet z mafią przyniosły załamanie tradycyjnego układu politycznego. W wyborach parlamentarnych z marca 1994 Włoska Partia Ludowa, następczyni chadecji, uzyskała 33 miejsca, a socjaliści zdobyli jedynie 15 mandatów (na 630 możliwych).

Zwyciężył prawicowy Biegun Wolności (Polo della Libertŕ, zdobywając łącznie 365 mandatów), koalicja partii: Forza Italia, Ligi Północnej, Sojuszu Narodowego (utworzony wokół neofaszystowskiego Włoskiego Ruchu Społecznego Prawicy Narodowej) i dwóch mniejszych ugrupowań. W maju 1994 przywódca partii Forza Italia, S. Berlusconi, sformował nowy gabinet. Jego rząd rozpadł się już 21 grudnia tegoż roku, po oskarżeniu premiera o korupcję.

W styczniu 1995 niezależny minister finansów, L. Dini, sformował rząd ponadpartyjny, który podjął działania na rzecz ograniczenia wydatków państwowych i zredukowania deficytu budżetowego, nadzorował równy dostęp poszczególnych partii politycznych do publicznej telewizji, podjął prace nad nową ordynacją wyborczą do władz lokalnych. W wyborach 1996 zwyciężyła koalicja centrolewicowa z prokomunistami, na premiera został wybrany R. Prodi. W 1998 premierem został Massimo D'Alema - pierwszy w Europie Zachodniej premier-postkomunista. 13 V 1999 prezydentem został Carlo Azeglio Ciampi. Po wyborach parlamentarnych w 2001 S. Berlusconi powrócił na stanowisko premiera. Zapowiedział on reformę konstytucji, której celem byłoby wprowadzenie we Włoszech prezydenckiego systemu sprawowania rządów.

2003 parlament zatwierdził decyzję o udostępnieniu koalicji antyirackiej włoskich baz wojskowych i przestrzeni powietrznej. Do Włoch, po 56 latach wygnania, powraca potomek ostatniego króla, książę Wiktor Emanuel oraz jego rodzina.

Wybory parlamentarne 2006 wygrał sojusz partii centrolewicowych "Unia" R.Prodiego, pokonując koalicję "Dom Wolności" Berlusconiego. R. Prodi zostaje premierem.

Romano Prodi premierem Włoch

Nowym prezydentem w maju 2006 wybrany został postkomunista Giorgio Napolitano, były przewodniczący Izby Deputowanych i były minister spraw wewnętrznych.
Ustrój polityczny
Republika z dwuizbowym parlamentem (pięcioletnia kadencja) – Izbą Deputowanych z 630 miejscami i Senatem z 315 miejscami. Głową państwa jest prezydent wybierany przez parlament oraz członków regionalnych organów władzy na okres siedmiu lat.

Powołuje on premiera, który musi cieszyć się zaufaniem parlamentu (zwyczajowo funkcję tę obejmuje lider większości parlamentarnej). Premier, za aprobatą prezydenta, powołuje członków rządu.
Gospodarka
Podstawą gospodarki jest przemysł i usługi. Eksploatuje się ropę naftową i gaz ziemny oraz złoża rud cynku, ołowiu, rtęci, boksytów, siarki, soli kamiennej, a także marmurów i materiałów budowlanych. Produkcja środków transportu. Rozwinięty przemysł samochodowy (Fiat, Alfa Romeo), stoczniowy, metalowy, elektroniczny, petrochemiczny, metalurgiczny, włókienniczy, odzieżowy, skórzany, spożywczy (makarony, wina, oliwa). Rybołówstwo.

Użytki rolne stanowią 57% powierzchni kraju. Uprawia się: pszenicę, kukurydzę, ryż, winorośl (1. miejsce na świecie w zbiorach), oliwki (2. miejsce), owoce cytrusowe, migdałowce, rośliny strączkowe, warzywa (głównie pomidory), tytoń, kwiaty. Ponadto hodowla bydła, owiec, trzody chlewnej, drobiu. Rozwinięta komunikacja: lotnicza, kolejowa, morska i drogowa.

Asyż, kościół i klasztor Franciszkanów

Ważnym działem gospodarki Włoch jest turystyka, m.in. dzięki rozbudowanej infrastrukturze. Interesującymi regionami i obiektami turystycznymi są zabytkowe miasta, m.in.: Rzym, Florencja, Wenecja, Neapol, Asyż, Piza, Padwa oraz alpejskie ośrodki sportów zimowych, np. Cortina d’Ampezzo i wybrzeże Morza Liguryjskiego - Riwiera Włoska.

Widok na miasto, Asyż

Zamek średniowieczny, Asyż

Piza

Panorama miasta, Neapol

Dochód narodowy 27 700 USD na 1 mieszkańca (2004). Inflacja: 2,3% (2004). Zadłużenie zagraniczne: 913,9 mld USD (2004). Struktura zatrudnienia: usługi - 63%, przemysł - 32%, rolnictwo - 5%. Handel zagraniczny: eksportuje się głównie maszyny i samochody, tekstylia, produkty chemiczne do Niemiec (13,7%), Francji (12,1%) i Stanów Zjednoczonych (8%), importuje się maszyny i pojazdy, produkty chemiczne, surowce z Niemiec (18,1%), Francji (10,7%) i Holandii (5,8%). Obroty w handlu z zagranicą – eksport: 336,4 mld USD, import: 329,3 mld USD (2004).

Capri

Ufff...koniec
Jakieś komentarze Question

Szczerze mówiąc jak zobaczyłam ilość tekstu odechciało mi się czytać...
Very Happy

Gość

aha

Gość

Ja tam chcialam czytać , ale to już wersja kto jakim krajem się interesuje .

Prawda... ale i tak nie przeczytałam Very Happy

Mogłaś dać w częściach Very Happy

Gość

może i tak , ale jakbym dała o Wielkiej Brytanii to byś pewnie przeczytała

Kilka włoskich stron

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych] - kawałek mapy Włoch

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych] SHREK haha

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych] KOSMOS - PRZEZ PRZYPADEK

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych] włoska aktorka nie wiem jak się nazywa ale jest sławna (we włoszech )

na dziś wystarczy może później dodam coś więcej

Sporo tych stron...
Narazie nie wchdzę, bo mi się nie chce Very Happy

Nie wiem czy wejdę... Może Very Happy

Pozdrawiam Very Happy

Gość

Powracając jeszcze do tych stron to kilka jest też obrazków

no sporo ich , ale ja lubie przegladać stronki

Gość

A rozumiesz chociaż coś po włosku?

Pewnie

Gość

przedstaw się po włosku, bo ja nigdy nie wiedziałam jak to jest:D

jeśli chcesz mnie fkurzyć to ci się nie uda

1.Wkurzyć jak coś
2.No to się przedstaw:D

PO co Ci to ?

Gość

Ja sie mogę przedstawić po rosyjsku dla mnie to nie problem Ale jak umiesz po włosku to nam coś pokaż.

Ja ci się po Japońsku przedstawię Exclamation

Więc jak chcesz to się przedstaw Exclamation

Chyba, że nie umiesz Exclamation

Okey, ja zatem przedstawię się po Angielsku Very Happy

Heh... Wszyscy to wszyscy.

Ty masz najłatwiej Razz

Nio oczywiście Very Happy

To co przedstawaimy się, czy ktoś nie umie Question

Jak tak to ja jestem skłonna zaraz się przedstawić Very Happy

Na zywo

pomysł

Gość

CZyli nie umiesz

czyli UMIĘ tylko NIE CHCĘ
Nie podoba Ci się coś ?
Nie rozumiesz co pisze ?
A jeśli uważasz , że nie umie
to już twój problem
i mnie nie obchodzi , że
tak uważasz
Bo czy umiem to ja wiem najlepiej
A ja wiem ŻE UMIEM

Gość

To się przedstaw to nie będę się czepiać

Io chance Kinga - Jestem Kinga
mi none - na imię
Mi zastępiamy io

Na żywo...

a ODWAL SIĘ Exclamation

Gość

Żalosna jestes! I to forum jest żalosne... nie ma w nim nic ciekawego ;/
ŻAL
Po co komu tyle inf o wloszech? lool

Gość

no może komuś się przyda samolubu

troche dużo

no i?

widze ze mam konkurentke - tez sie ucze włocha

Nie rozumiem.
Jak można mieć konkurentkę w nauce języków?
Jak cała klasa się uczy angielskiego to mam załóżmy 30 konkurentów. Bez sensu jak dla mnie.

Ja tez nie rozumiem. Raczej powiedziałabym , że fajnie że się też uczysz